Lễ Tán (Bày Tỏ Sự Tôn Kính)
Con kính lễ Chư Tôn Giả Vô Thượng Sư.
Phát Thệ Trước Tác (Lời hứa biên soạn)
[1] Tâm ý của tất cả tôn ngữ của các Đấng Chiến Thắng,
(Ý nghĩa cốt yếu của lời dạy của các Đấng Chiến Thắng)
Đạo được Chư Vương Tử thậm thâm tán thán
(Đường tu được tất cả Chư Bồ Tát thiện hảo ca tụng).
Lối vào của những bậc hữu duyên mong cầu giải thoát.
Con nguyện tận sức giảng giải như thế.
Khích Lệ Lắng Nghe
[2] Những ai không tham đắm hỷ lạc của thế gian [luân hồi],
Nỗ lực để nhàn mãn (cuộc đời có tự do và thuận lợi) có ý nghĩa,
Kính tin vào đạo làm hoan hỷ các Đấng Chiến Thắng,
Hỡi các bậc hữu duyên: hãy lắng nghe với tâm tĩnh lặng.
Mục đích của khởi tâm buông xả
[3] Thiếu tâm xả ly thuần tịnh thoát khỏi luân hồi,
Truy cầu lạc quả trong biển thế gian nên vô phương tĩnh lặng
(Không có cách nào chế ngự sự khao khát lạc quả của biển luân hồi)
Hơn nữa, mê đắm vì hiện hữu thế gian đều trói chặt mãi kẻ có thân,
Vì thế, trước tiên hãy tìm cầu tâm buông xả.
Cách khởi tâm buông xả
[4] Nhàn mãn thật khó kiếm,
Và cuộc đời không có thời gian rỗi rãi,
Nếu luyện ý hiểu rõ về điều này
Thì lìa ái lạc kiếp này.
Nếu luôn nghĩ đến
Nghiệp quả không sai lạc,
Và suy ngẫm các khổ đau của luân hồi,
Thì lìa ái lạc kiếp sau.
Hạn độ [định rõ] khởi tâm buông xả chân thật
[5] Khi tu theo cách như thế,
Thì, ngay cả một sát na, cũng không nảy sinh,
Sức hút đối với phồn vinh luân hồi,
Và ngày đêm tâm thường tìm cầu giải thoát,
Là lúc niệm buông xả chân thật sanh khởi.
Mục đích của khởi phát tâm bồ đề
[6] Mặc dù buông xả chân thật đã phát triển,
Nhưng nếu không được nắm giữ bởi tâm bồ đề
Thì tâm buông xả này sẽ không là lạc nhân viên mãn của giác ngộ vô song.
Vì vậy, các bậc hữu trí nên phát tâm Bồ Đề tối thượng.
Phát tâm bồ đề như thế nào
[7] Bị bốn dòng nước mạnh cuốn đi,
Bị trói chặt bởi những dây nghiệp, nên khó mà cưỡng lại
Bị mắc vào lưới thép chấp ngã,
Bị bao phủ bởi bóng đêm vô minh dầy đặc,
[8] Tái sanh không ngừng trong luân hồi vô biên,
Chịu ba đau khổ dày vò liên tục không gián đoạn,
Nghĩ đến các bà mẹ trong hoàn cảnh như vậy,
Nên phát tâm bồ đề tối thượng.
Hạn độ của phát tâm bồ đề
[8a]1 Tóm lại,
Giống như thể người mẹ có đứa con yêu thương rơi vào một hố lửa,
Và thấy dù chỉ một giây đau thương của đứa con như thể là bất tận không thể chịu đựng nỗi,
Suy nghĩ về sự đau khổ của tất cả người mẹ chúng sinh,
Thì dù chỉ một sát na cũng không thể chịu đựng nổi sự thống khổ của họ,
Và dễ dàng phát tâm mong cầu giác ngộ vì lợi ích của các người mẹ này.
Lý Do để Quán Chiếu về Chánh Kiến
[9] Nếu không có trí huệ chứng được thực trạng tối thượng (chân đế),
Thì dẫu có phát tâm buông xả chân thật và tâm bồ đề,
Cũng không thể chặt đứt được nhân gốc rễ của luân hồi,
Vì thế hãy nỗ lực mọi cách chứng ngộ duyên khởi.
Xác Quyết Chánh Kiến
[10] Người thấy được nhân quả của vạn pháp,
Trong cả Luân hồi và Niết bàn không bao giờ sai lạc,
Và bất cứ đối tượng nào mà tâm chấp ngã chấp vào đều bị biến mất hoàn toàn,
Tức là lúc đó đã nhập vào đạo làm hoan hỷ Chư Phật.
Hạn Độ Quán Sát Chánh Kiến Không Viên Mãn
[11] Nếu hiện tướng của tương tùy (mối quan hệ tùy thuộc nhau),
Là không hư ngụy (sai lạc), được hiểu tách biệt với tánh không,
Và chừng nào vẫn còn thấy chúng tách rời nhau,
Thì vẫn chưa chứng được tôn ý của Đức Phật.
Hạn Độ Quán Sát Chánh Kiến Viên Mãn
[12] Nếu [hai chứng ngộ này] xảy ra đồng thời mà không xảy ra xen kẽ nhau,
Và đơn thuần chỉ thấy tương tùy là không hư ngụy,
Thì xác định chắc chắn triệt phá hoàn toàn mọi cách bám chấp đối tượng [cho là hiện hữu thật sự],
Lúc đó sự quán sát tri kiến cuối cùng viên mãn.
Đặc Điểm của Bất Cộng [riêng biệt] của Quan Điểm Trung Quán Ứng Thành
[13] Hơn nữa, hiện tướng bài phá hữu biên (thái cực của sự hiện hữu),
Và tính không bài phá vô biên (thái cực của sự không hiện hữu),
Nếu chứng ngộ được cách tánh không trình hiện theo cách thức nhân và quả,
Thì sẽ không bị lôi cuốn bởi các ý niệm bám chấp biên kiến (quan điểm cực đoan).
Huấn Thị Đốc Thúc Thành Tựu khi đã xác định chắc chắn
[14] Khi bản thân đã chứng ngộ chính xác,
Các trọng điểm của tam tướng yếu đạo như thế,
Này con ta, hãy ẩn tu (tìm nơi cô tịch), khiến sanh lực tinh tấn,
Và chóng thành tựu nguyện vọng (mục đích) tối hậu của mình.
(Theo Bản Dịch tiếng Anh của Lama Zopa Rinpoche)